Stare Forum Rzeczypospolitej Eskwilińskiej

* Nowoczesna teoria ekonomiczna bada, w jaki sposób współczesne społeczeństwa stawiają czoło problemom wynikającym ze zjawisk względnego niedoboru
* Historyczne rzecz ujmując rozwiązywano problem niedoboru poprzez:
-przemoc
-tradycja, kształtująca w utarty sposób alokację zasobów
-władza instytucji rządzących i kościelnych
-rynek
* W całym przebiegu dziejów okazuje się, że jest czynnik, który wywołuje postęp- są wojny. Przyczyną większości wojen były surowce tereny. Wszelkiego typu podboje wymagały jednak środków (przygotowania broni), co było zawsze impulsem dla rozwoju gospodarki. Wyścig zbrojeń zawsze ma u podstaw poszukiwanie nowych rozwiązań technicznych. Postęp, który wymusza poszukiwanie nowych rozwiązań. Stąd też większość rozwiązań technicznych dotyczyła celów wojskowych.
* W rozwoju społeczeństw utworzył się taki układ, że w każdym państwie (plemieniu itp.) znajduje się jakiś ośrodek władzy. Może to być władza totalitarna lub demokratyczna. Na rozwój cywilizacji, a w tym i ekonomii, bardzo duży wpływ ma to, kto i w jaki sposób sprawuje władzę.
* Nowoczesna teoria ekonomiczna próbuje wciąż uporać się z wzajemnymi zależnościami między czynnikami:
-ekonomicznymi
-społecznymi
-politycznymi
* To one określają kwestie równości, sprawiedliwości i słuszności, a twarda rzeczywistość pozostawia pewne potrzeby bez zaspokojenia. Mechanizm alokacji zasobów decyduje o tym, kto uzyskuje zasoby a kto ich nie ma.

Problemy związane ze względnym niedoborem współcześnie rozpatrują:
-mikroekonomia, rozpatrując kwestię alokacji i podziału rozpoczyna analizę od analizy jednostki gospodarczej i wznosi się stopniowo do analizy społeczeństwa
-makroekonomia, która zaczyna od analizy społeczeństwa jako całości, skupia się na zagadnieniach stabilności i wzrostu gospodarki.

Rozwój ekonomii od starożytności do współczesności charakteryzował się 3 etapami:
1. Obserwacja, tego, co się dzieje i rejestracja oraz poszukiwanie w zaobserwowanych zjawiskach pewnej regularności.
2. Wnioskowanie- próba podsumowania tego, co zaobserwowano, zarejestrowano i wyciągnięcie z tego wniosków
3. Próba prognozowania na przyszłość

Historia myśli ekonomicznej jest dyscypliną naukową w zbiorze nauk społecznych, która bada przeszłość myśli ekonomicznej, opisuje je i poszukuje prawidłowości służących praktyce gospodarczej.

Funkcje historii myśli ekonomicznej:
-przyznawcza, polega na gromadzeniu materiału jego selekcji na podstawie kryteriów przyjętych przez historyka myśli ekonomicznej
-kreatywna, która polega na dokonaniu pewnych ocen i tworzenia hipotez
-aplikacja, która obejmuje proces formułowania postulatów pod adresem polityki ekonomicznej i ogólnych wytycznych dla instytucji zajmujących się wychowaniem i kształceniem na potrzeby gospodarki. W niej mieści się również pojęcie budowy nowych teorii na potrzeby nauki.
Przedmiotem zainteresowania historii myśli ekonomicznej jest prezentacja i przyczynowa analiza procesów kształcenia się różnych poglądów i koncepcji ekonomicznych, ich wzajemne przenikanie i ścieranie się oraz wpływ na opinię publiczną i rozwój gospodarczy. Zadaniem tej nauki jest, więc wyjaśnianie przyczyny powstania poglądów i koncepcji ekonomicznych.
Jest ona ściśle powiązana z myślą filozoficzną, społeczną i polityczną. Równocześnie jest także silnie sprężona z historią gospodarczą a poszczególnymi ekonomiami.
W systemie historii myśli ekonomicznej. Wyróżnia się różne poglądy, prądy, nurty, szkoły, kierunki i działy.

MYŚL EKONOMICZNA OKRESU STAROŻYTNOŚCI I ŚREDNIOWIECZA

Antyczna Grecja- epoka, z której pochodzą pierwsze zapiski
Znaczące wydarzenia
• IX w p.n.e. przyjęcie alfabetu od Fenicjan i rozwój piśmiennictwa
• Od VIII w p.n.e. kolonizacja wybrzeży śródziemnomorskich
• Od VII w p.n.e. bicie monet
• Pożyczanie pieniędzy na procent

Problematyka ekonomiczna w antycznej Grecji była podporządkowana sprawom polityki i moralności.

Ksenofont- (430-355 p.n.e.) napisał dzieło „Księga o gospodarstwie”. Opisał w nim swoje spostrzeżenia o gospodarstwach rolnych. Podstawowym założeniem była praca niewolników. Uważał, że niewolnikom trzeba dać lepsze narzędzia, aby mogli lepiej pracować. Popierał bez zastrzeżeń dążenie do bogacenia się. Jego dzieło dotyczy zakresu mikroekonomii, gdyż w tych czasach wszystkie obserwacje i spostrzeżenia dotyczyły zakresu mikroekonomii. Twierdził, że dla sprzedającego każdy wyrób ma wartość zmienną, a dla kupującego ten sam produkt ma wartość użytkową, gdyż kupuje go dla jakiegoś celu. Jest to podwójna wartość wyrobu. W drugiej rozprawie „O dochodach państwowych” opisał problemy finansów państwa np. wskazał źródła dochodów Aten.

Platon- (ok. 427-ok. 374 p.n.e.) dla którego rozważania ekonomiczne były tylko dodatkiem do ogólnych koncepcji filozoficznych. Zakładał on ideę egalitaryzmu, czyli że rządzić mogą wybrani ludzie, których trzeba szkolić od dziecka, aby byli do tego przygotowani. Zakładał, że społeczeństwo dzieli się na 3 klasy:
1) mędrcy, uczeni- ci, którzy będą sprawować władzę, zajmowali się pracą umysłową
2) żołnierze, strażnicy, wojownicy- ich zadaniem było zagwarantowanie bezpieczeństwa i porządku zajmowali się pracą umysłową i fizyczną podlegali grupie 1 czyli rządzącym
3) wszyscy pracujący fizycznie
W podziale tym nie było miejsca dla niewolników, gdyż byli traktowani jako inny, specyficzny rodzaj ludzi. Niewolnicy stanowili ok. 15% całej populacji w czasach Platona, ale on w swym podziale ich nie uwzględniał. Platon sprzeciwiał się handlowi, ale był za rozwojem handlu z zagranicą, gdyż to pozwalało przywozić do Grecji rzeczy, których tam nie było.
Był przeciwnikiem pożyczania pieniędzy na procent /lichwy/. Platon popierał próby wprowadzenia matematyki do praktycznego zastosowania w ekonomii.
Platon podkreślił, że w gospodarce występuje 2 rodzaje rzeczy
• rzeczy nieruchome
• rzeczy ruchome.
Platon obserwując rynek zauważył, że zużywanie pieniądza następuje w sposób dwojaki:
-na konsumpcję-na zakup rzeczy zaspokajających potrzeby
-na dalszy rozwój lub do oszczędzania-pieniądz jako kapitał.

W tych czasach był kruszcowy pieniądz (ze złota i srebra). Platon uważał, że zasoby tych metali szlachetnych są ograniczone i zastanawiał się, co będzie, gdy się wyczerpią. Dlatego też zaproponował tzw. pieniądz zdawkowy- wykonany z metalu nieszlachetnego posiadający nominalną wartość pieniądza kruszcowego. Miałby on wartość umowną i dlatego nie nadawałoby się do oszczędzania. Dlatego pomysł ten nie został zaakceptowany. Dopiero pod koniec IV w p.n.e. zaczęto wprowadzać monety zdawkowe, ale funkcjonowały one tylko w obiegu wewnętrznym.